Sanıyorum 1989 yılından beri çalışıyorum. Yani 30 yıl dan fazla oldu. Turizmden Savunma Sanayine, Spordan Müziğe, Demir Çelikten Tekstile, Finanstan Sigortacılığa, İletişimden Yazılıma kadar birçok alanda görev yaptım. Dolayısıyla yorum yaparken mütevazı olamıyorum Hiçbir zaman mütevazı olmadım. Ancak kibirli de değilim. Öğrenmeye her zaman açığım.
Öğrenmeye açık olmayan, sabit fikirli birçok insan tanıdım. Altyapıları yetersiz olduğu halde büyük değişim ve dönüşümleri tasarlamaya çalışıp yarı yolda kalanları da tanıdım. Bundan daha da ilginç olanlar da “doğru bilinen yanlışları” yol haritası olarak belirleyip, çıkmaz sokağa girenler oldu.
Dolayısıyla, aynı duruma düşeceklerin sayısını azaltmak için bir adım daha atayım deyip, sabırla anlatmaya çalıştıklarımı bir kez daha tekrar edeceğim. Bu sefer soru-cevap şeklinde olacak. Başlıyorum:
- İthalatı engelleyerek ihracatı artırmak mümkün mü?
- Hayır, dış rekabette bu şekilde güçlenmek mümkün değil. Bazı şirketlere hediye olsun diye yapılıyor. Yan etkisi yüksek enflasyon olarak ortaya çıktı.
- Korumacılıkla Cari Açık Düşer mi?
- Hayır. Türkiye bunu 2014’ten beri deniyor. Başaramadığı gibi cari açık yapısal bir sorun haline geldi.
- Tüketim Malı İthalatına vergi koyarak ithalatı düşürebilir miyiz?
- Hayır. Çünkü bu mallar ithalatın % 15’i bile değil. hammadde-aramalı-yatırım malı. Yani üretmek için ithalat yapmak mecburiyetindeyiz.
- Büyüme yavaşlarken cari açık artabilir mi?
- Evet artabilir. Enerji fiyatları hızla yükselirse ciddi bir fatura ödeyebiliriz.
“Gelelim Faiz-Enflasyon Meselesine…”
- Eğer Talep Baskısı yoksa parasal tedbirle enflasyon düşer mi?
- Düşmez. Büyüme yavaşlayacağı için bu sefer durgunluk içinde enflasyon olur. Yani Stagflasyon.
- Madem talep enflasyonu yok nihai satıcıya baskı yapmak etkili olur mu?
- Enflasyon böyle düşmez, çaresizlikten yapılıyor. Maliyet enflasyonu var. Onu düşürmek lazım.
-Merkez Bankası dolar satsa döviz düşer mi?
- Satacak rezervi yok. Dolayısıyla anlamsız sorulara cevap vermeye de gerek yok.
- Faiz enflasyon yaratır mı?
- Çok ısrarcı olunursa elbette yumurta-tavuk ilişkisi kurulabilir. Ama “faizi yükselten nedir?” diye de sormak lazım. Ben başlıcalarını söyleyeyim: kamu harcamaları, artan ülke riski ve enflasyon. Eğer faiz lobisi varsa gerçekten, hizmet eden unsurlar bunlar. Demek ki, enflasyon faiz yaratıyor
- Kamuda tasarruf olacak mı?
- Görünür gelecekte olmayacak
- Yerli ve Milli üretmek için nasıl bir kampanyaya gerek var?
- Kampanyaya gerek yok. Yerli Firmalar ahlaklı ve gerçekçi olsunlar yeter. Koruma duvarlarına yaslanarak vatandaşa orta kalite malı göreceli olarak pahalıya satmasınlar. Türkiye’yi sadece kendilerine mahkum etmesinler, rekabete alışsınlar. Tasarım ve Ar-Ge’ye destek versinler. Sabırla devam ederlerse yolun sonu selamet.
- Döviz kurları yükselecek mi?
- Bıkmadık bu sorudan. Geriye dönüp bakın. Cevabı kendi başınıza da bulursunuz. Haydi yardım edeyim. Önünüze bir kağıt alın, kurların yükselme sebeplerini ve düşmesi için gereken şartları yazın. Hangi taraf ağır basıyorsa ona göre kararınızı verin.
- Türkiye’nin en önemli sorunu kaynak sorunu mudur?
- Hayır, ahlak ve eğitim sorunudur. Kaynak kolay, diğerleri zaman ve emek istiyor.
İşte böyle. Kısaca merak edilenleri soru-cevap şeklinde özetledim. Bıkmadan anlatmaya devam edeceğim.
Not: Bu yazıyı 2018’de yazmıştım. İnşallah 3 yıl sonra güncelliğini koruyor olmaz.
Prof. Dr. Emre Alkin
