ABD’nin tek başına aldığı karardan sonra, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyine gelen öneriyi veto etmesi, bu konuda geri adım atmayacağını tüm dünyaya gösterdi. Diğer açıdan da tüm dünyanın lehine olabilecek bir kararın sadece 1 veto ile rafa kalkmasının tuhaf bir durum olduğunu da bir kez daha ortaya koydu.
BM Güvenlik Konseyi Daimi Temsilcileri olan ABD, İngiltere, Fransa, Rusya ve Çin herhangi bir kararı veto etme hakkına sahipler. Daha net bir ifadeyle bu ülkelerinden herhangi biri dünyanın herhangi bir yerindeki insanlık dramını önlemek amacıyla getirilen önerileri red edebilirler. Geçmişte bunun örnekleri görüldü.
Uluslararası örgütlerin işlevlerini evrensel kılmak adına konmuş bazı kuralların bugünkü gerçekler ışığında çalışmadığı anlaşılıyor. Eğer Birleşmiş Milletler işlevini yerine getiremiyorsa tartışılması da doğal. Cumhurbaşkanı Erdoğan daha önce “dünya 5’ten büyüktür” diyerek bu mekanizmayı eleştirmişti. Son Birleşmiş Milletler toplantısında benzer eleştirileri tekrar ederken “yine de şu an elimizdeki en iyi mekanizma bu” diyerek BM’nin yaşamasının önemine vurgu yapmıştı.
Kudüs gerginliğinin bölgede tansiyonu giderek yükselttiği bir gerçek. Avrupa’nın da bu duruma tepki gösterdiği bir kararda ABD’nin ısrar etmesi, Iran-Suudi Arabistan-İsrail üçgeninde yeni hamlelere yol açacak. Türkiye’nin pozisyonu ise oldukça net şekilde belli. ABD’nin bu kararı geri çekmesi için oluşturulan hareketin bir anlamda liderliğini yapıyor.
Bu gelişmeler ışığında, 2017 yılına girerken “Dünyanın en önde gelen riskleri” anketinde öne çıkan üç madde hala geçerliliğini koruyor diyebiliriz:
- Jeopolitik İstikrarsızlık
- Lider Değişimleri
- Küresel Ticarette Daralma
Listede sıralama değişmedikçe, ekonomi ön plana çıkamayacak. Yukarıdaki tüm riskler birbirleriyle doğrudan doğruya alakalı. Birbirlerinden bağımsız olarak ele alınması mümkün değil.
Her ne kadar BITCOIN ve kripto paralar gündemi meşgul etse de, birinci önceliği siyaset oluşturuyor. İlerki günlerde kripto paralarla ilgili derinlemesine analizler yapacağız.
Prof. Dr. Emre Alkin
