Eldeki verilerle faizlerin düşmesini beklemek mümkün mü? Böyle bir karar alınırsa yan etkileri ne olabilir? Önce ihtimalin güçlü olup olmadığına bakalım.
Normalde her ayın 3 ünde açıklanan enflasyon verisi, araya hafta sonu girdiği için bu sefer 5 temmuz pazartesi günü açıklanacak. Ayrıca TCMB Para Politikası Kurul Toplantısı ve faiz açıklaması 14 Temmuz’da gerçekleştirilecek. Fed açıklaması ise 28 Temmuz’da yapılacak.
Hafta sonu Artunç Kocabalkan’ ın YouTube Programına konuk oldum. Piyasalar ve yan etkilerini konuştuğumuz programın son bölümünde bana bir soru soruldu:
“Merkez Bankası Temmuz toplantısında faizleri düşürecek desek, cevabınız ne olur ?”
Şimdi bu soruyu başkası sormuş olsaydı “imkansız” diye cevap verirdim. Ancak soran Artunç Kocabalkan olunca azıcık duraksadım. Çünkü başımdan şöyle bir olay geçmişti:
20 Ekim 2020 sabahı televizyonda Murat Sağman ile beraber canlı yayında idik. İkimiz de o gün Merkez Bankası Başkanı Murat Uysal ve ekibinin faizleri sembolik de olsa yükselteceğini söylemiştik. Ancak tam da canlı yayında bir twitter mesajı gözüme çarptı. Artunç Kocabalkan şöyle bir tweet atmıştı:
“Merkez Bankası’nın faizleri yükseltmesi gereksiz, zaten yeterince yüksek”
Şimdi Artunç Beyin bu önermesi aslında bir talep değil, öngörüydü. Anladık ki, aldığı sağlam bir duyumla Merkez Bankası’nın faizleri sabit tutacağı konusunda kanaati kesinleşmiş. Ben “eyvah” diyen gözlere Murat Sağman’ a mesajı gösterdim. O da aynı tepkiyi verdi. Saat 14:00 ‘de olanlar oldu ve Merkez Bankası faizleri sabit tutunca Dolar/TL rekor seviyelere doğru yükselişe başladı.
Şimdi aklımda böyle bir deneyim varken, bana iyi duyum alan bir kişinin bu soruyu sorması dikkatli cevap vermemi gerektirdi. “Olmaz diyemem, her şeye hazırlıklı olalım” diye cevap verdim.
“Bakalım sürpriz olacak mı?..”
Dün BDDK Başkanı Akben’ in de “kredi faaliyeti adil fiyatlamayla olur” şeklinde meselenin altını çizmesi dikkatimi çekti. Acaba bankaların kredi fiyatlamasını mı eleştiriyordu veya mevcut faiz seviyesini mi ? Belki de her ikisini. Zaten faizlerin düşük olduğunu söylemek mümkün değil. Ancak risk unsurları bizi bu hale getirdi. Riskler azalmadan faizleri düşürmek tehlikeli olabilir.
Sözün özü: Eğer böyle bir deneyim yaşarsak maalesef yan etkileri ağır olabilir. Bir de üstüne üstlük Dolar/TL’deki yükseliş, enflasyon ve faiz üzerinde olumsuz tesir yapar. Belki de ekonomi ekibi tekrar değişecek.
Umarım böyle bir durum yaşanmaz. Temmuz’u da pas geçerek bitiririz. Ancak açıklanacak enflasyon oranı eğer beklenenden düşük olursa, TCMB’den böyle bir hamle gelmesini beklemek pekala mümkün.
Prof. Dr. Emre Alkin
