Tek Çare Kademeli Olarak Serbest Piyasaya Dönüş..

Tek Çare Kademeli Olarak Serbest Piyasaya Dönüş..

Gayet iyi hatırlıyorum. Bir özel bankanın genel müdürü yıllar önce “sepet kurun 5 TL’nin üzerine çıkmasına müsaade edilmez” diyordu. Oldukça tecrübeli bir bankacının ağzından çıktığı için bu sözlerin bir beklentiden çok “yakarış” anlamına geldiğini anladım.

Herkesin bildiğinin aksine, bankalar faizleri yüksek ise değil düşük iken para kazanırlar. Kurların sürekli yükselmesi enflasyonu, enflasyonun yükselmesi de faizleri yükselttiğinden dolayı, belli ki böyle bir kısır döngünün içine girilmemesi için önden yüklemeli bir faiz artışının faydalı olacağını da ifade etmişti.

Gelinen noktada pek de haksız olmadığı anlaşılıyor. O zamanlarda 5 TL’nin biraz altında olan sepet kur bugün 20 TL’nin üzerinde. Bir anlamda TL’nin döviz karşısındaki gerçek değer kaybını gösteren sepet kurun hızlı yükselişi, fakirleşmenin de bir göstergesi olarak kabul edilebilir. En baştan anlatmak gerekirse, faizlerin yükseltilmesi doğru zamanda yapılırsa ulusal paranın değeri yükselir ve böylelikle hem döviz kurları hem de enflasyon proaktif bir şekilde kontrolde tutulabilir. Ancak geç kalındığı ya da müdahale etmemekte ısrar edildiği, hatta daha da kötüsü faizlerin düşürüldüğü bir ortamda bu sefer enflasyon ve kur el ele yükselir, piyasada faizleri tutmak mümkün olmaz.

“Su Yolunu Bulur..”

Piyasa bir kere bozuldu mu bu sefer sürekli müdahale etme gereği doğar, nihayetinde önce faiz sonra döviz kurları kontrol etmek başarısız hale gelince, sermaye kontrolü kaçınılmaz hale gelir. Artık bu noktadan sonra serbest piyasadan bahsetmek mümkün olmaz. Ancak, hala serbest piyasa şartları yaşanıyormuş gibi düşünenler nispi fiyat bozulmaları karşısında sürekli şaşırır ve şok olurlar.

Serbest piyasa esasında, kanun ve kurallar sayesinde mal ya da hizmet üretenlerin şeffaf şekilde rekabet etmelerini sağladığı için, fiyat oluşumlarında bozulmayı önler. Serbest piyasadan çıkıldığı zaman fiyatlama davranışları bozulur ve herkes kendine göre çalışmaya başlar. Düzenleyici Otorite ne derse desin, her sektörde bir arka kapı bulunur, fiyat tavanlarına karşı stoklama ve karaborsa işlemeye başlar.

Tüm bunlar tarihte denenmiş ve yan etkileri ile sonuçları zararlı işlerdir. Seçimden sonra serbest piyasaya kademeli olarak geri dönmemiz bu sebeple büyük önem taşımaktadır.

Prof.Dr. Emre Alkin

Ara