TL'nin Amerikan Dolarına karşı performansını diğer gelişmekte olan ülke paralarıyla karşılaştırdığımızda, dalgalı kur rejiminden çok "managed float" uygulandığı izlenimi net olarak veriyor diyebilirim.

Uzun bir aradan sonra Euro/Dolar paritesi 1.10 'u geçince, yazılan yorum ve analizlere göz gezdirdim. Ben gözden geçirene kadar tekrar 1.10 seviyesinin altına gevşedi. Ben yine de meseleyi yorumlama gereği duyuyorum.

Lisede öğretilen matematiğin etkisinde kalarak determinizme saplanıp kalanlar için, "5 dakika sonra ne olacağı belli değil" demek her zaman şok etkisi yaratır. Lise Matematiğinin babası sayılan Laplace (1749-1827) bilimsel determinizmi şu önermesi ile zirveye taşımıştır.

Merkez Bankasının aldığı faiz kararı ve açıklamasından anladığımız şu ki, bu yıl başka bir faiz artırımı olmayacak. Çünkü metinde “dezenflasyon ortamı tamamlanmak üzere” diye tarif edilecek bir ibare kullanılmış. Aslında seçimlere kadar lazım olmazsa başka bir faiz artışının olmayacağını da düşünebiliriz. Yine de belirli bir patikaları yok, sizi uyarayım. Yıl bitmeden bir artış daha yaparlarsa şok olmam.

Perşembe günü Merkez Bankasının ne karar alacağını soranlara "süpriz beklemeyin" diyorum. Çünkü TCMB'nin eli kolu bağlı. Siyaseten seçimlere kadar radikal bir artış yapamaz, ayrıca büyümeyi sıkıntıya sokacak ekstra bir hamleden korkuyor. Ancak KKM'ye ilginin azalması için verilen çabaya rağmen, Türk Halkının dövizden vazgeçtiğini söyleyemeyiz. Ama yine de sokakta çevirip soruyorlar: "Dolar ne olur". Bazılarına hiç üşenmeden bilgisayarı çıkarıp Dolar grafiğini gösteriyorum.

Haftaya başlarken, Merkez Bankası’nın geçen haftaki açıklamalarına bir göz gezdirmekte fayda var diye düşünüyorum. Reel Sektör ve Bankacılıkla alakalı açıklamaların içeriye değil dışarıya yapıldığı konusunda en ufak bir kuşkum yok.

Geçenlerde Ronald Reagan'ın eski konuşmalarından birine Instagram'da rastladım. Eski bir film artisti olan ABD Cumhurbaşkanı tane tane şu gerçekleri anlatmış: "Hükümetlerin para bulmak vergi haricinde iki ana metodu vardır: - Borçlanma piyasasına girerek elindeki faiz silahıyla vatandaşlarıyla rekabet etmek - Para Basmak

Bu soruyu sanırım Ağustos 1958'den beri her Türk Vatandaşı soruyor. Çünkü Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en "haşmetli" devalüasyonu 4 ağustos 1958'de olmuş. Dolar 2.9 TL iken resmi olarak 9 TL'ye yükseltilmiş ama karaborsada 20 TL olmuş. Devalüasyonun büyüklüğünü o zamanki ekmek fiyatı ve gramajından anlamak mümkün. Yalın Alpay ile yazdığımız "Olaylarla Türkiye Ekonomisi" Kitabında 100 yılın tüm detayları var.

Bu soruyu soranlar için peşin hükümlü olmayalım. İster 1000 TL ister 1.000.000 TL olsun, herkesin parası kıymetli. Ancak "paramı ne yapayım" sorusuna doyurucu bir cevap vermek kolay değil. Bu yazıda elimden geldiğince kısa ve net bazı tavsiyelerde bulunacağım.

Dün kıymetli bir gazeteci ile yaptığım görüşmede, Blinken ziyareti ile ilgili bazı ipuçlarına sahip oldum diyebilirim. "ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken 'ın istemeye istemeye geldiğini söyleyebiliriz" diye söze başladı. Bir ay içinde üç kez İsrail’i ziyaret eden, Tel Aviv’de Yahudi kimliğinden dem vuran Blinken’ın, Ankara’da sıcak karşılanmasını beklemek zaten hayalcilik olurdu.

Bir yandan acılar diğer taraftan günlük rutin ve yanına kattığımız ayrıntılar. "Hayat devam ediyor" diyerek başladık yine yeni haftaya. Döviz kurunda yine dün akşam bir gariplik oldu. Geçen hafta 24,04 aynı akşam ekranda belirdi, dün akşam 24,14. Kim ne yapmaya çalışıyor bilmiyoruz ama hoş değil.

Merkez Bankası Başkanı yılın bitmesine 2 ay kala beklentileri revize ettikten sonra açıklanan TÜFE rakamı beni düşündürdü açıkçası. Yılbaşından beri % 55 olan enflasyonun yıl sonu % 65 olması için 10 puan daha TÜFE artışı gerekiyor kabaca. Bunun altında kalırsa "enflasyon beklentilerin altında yılı tamamladı" deyip tebrikleri kabul mu edecekler, bilemiyorum.

Gelecek yıl döviz kurlarının ne olacağını tahmin etmek kolay değil ancak herkes bize bu soruyu soruyor. Kur tahmininin bir metodu var elbette:

Merkez Bankası'nın faiz kararından önce canlı yayında şöyle bir yorumda bulundum: "TCMB'nin gelişen şartlar altında iki seçeneği bulunuyor. Bu yıl % 35'den daha yüksek bir politika faizini yaşatma imkanı pek yok. Dolayısıyla ya yıl sonuna kadar 2 yada 3 seferde bu seviyeye ulaşacak veya tek seferde 500 puanlık artırım yaparak piyasalarda oluşan karışıklığı düzeltecek..."

Faiz kararı öncesi kiminle konuştuysam iki adet seçenekten bahsettim, ancak öncesinde bir koşulu da öne sürdüm: "Bu yılı % 35 politika faizi ile kapatacağız".